شپش، انگلی است که حدودا دو تا سه میلی متر می‌باشد و تقریبا اندازه یک دانه می‌باشد که خود را به موهای انسان می‌چسباند، از خون انسان تغذیه می‌کند و شایع‌ترین نوع آن، شپش سر است که از نظر پزشکی با عنوان پدیکولوس کاپیتیس شناخته می‌شود.

شپش‌ها معمولا چهار تا پنج مرتبه در طول روز از خون تغذیه می‌کنند. آن چه که باید به آن اشاره کنیم این است که هر فردی می‌تواند درگیر شپش شود، اما برخی افراد در معرض خطر بیشتری برای تماس با شپش‌ها هستند.

انواع شپش

شپش سر

شش سر یک نوع شپش اجباری است، یعنی اینکه نمی‌تواند بدون میزبان انسان زنده بماند. این گونه از شپش‌ها تنها بر روی میزبان انسان زندگی می‌کنند و راه انتقال از طریق حیواناتی مانند سگ و گربه‌ای که در خانه دارید، امکان پذیر نخواهد بود.

شپش‌ها بال ندارند، بنابراین قادر به پرواز کردن نیستند و به همین دلیل به قسمت ساقه مو می‌چسبند. شپش سر می‌تواند در هر ناحیه‌ای از پوست سر بنشیند، اما عمدتا در نواحی پشت گردن، اطراف گوش‌ها و جاهایی که گرم تر هستند، دیده می‌شود.

شپش بدن

این نوع از شپش کمی متفاوت تر از شپش سر می‌باشد، آن هم به این دلیل که این نوع از شپش‌ها، تخم‌هایشان را بر روی لباس می‌گذارند و تنها زمانی که قصد تغذیه داشته باشند، بر روی بدن حرکت می‌کنند. شپش بدن تنها نوع شپش شناخته شده برای گسترش بیماری هاست و می‌تواند ناقل تعدادی از بیماری‌ها باشد. از جمله:

• تیفوس ناشی از شپش
• تب راجعه
• تب سنگر

شپش ناحیه تناسلی

شپش ناحیه تناسلی که کوچک ترین نوع شپش است، پاهای بزرگی دارد به گونه‌ای که زیر میکروسکوپ شبیه خرچنگ به نظر می‌رسد. این نوع شپش، در موهای ناحیه تناسلی میزبان زندگی می‌کند و در طول رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و می‌تواند منجر به بروز خارش در ناحیه درگیر شود.

علائم و نشانه‌های شپش

خارش مکرر و بدون دلیل سر و پوست سر

قرمزی و التهاب پوست سر و نزدیک خط رویش مو

مشاهده توده های ریز قرمز رنگ ناشی از خارش پوست سر

سخت خوابیدن به دلیل تمرکز بر روی خارش پوست سر

علت ابتلا به شپش

شپش به دو روش مستقیم و غیر‌مستقیم به افراد منتقل می‌شود.

روش مستقیم:

انتقال شپش بیشتر به ­‌صورت مستقیم رخ می­‌دهد چون شپش سر می­‌خزد، اما قادر به پرش یا پرواز نیست.

• تماس با فردی که قبلاً آلوده بوده است در طول بازی، مدرسه یا فعالیت­‌های ورزشی و در مدرسه­، خانه­، مهمانی
• پوشیدن لباس­‌های آلوده، مانند کلاه، روسری، کت، لباس ورزشی یا اکسسوری­‌های مو
• استفاده از شانه، برس یا حوله آلوده
• استفاده از هدفون آلوده
• درازکشیدن روی تخت، کاناپه، بالش، فرش یا حیوانی که اخیراً با فرد مبتلا به شپش در تماس بوده است.

روش غیر مستقیم:

• انتقال غیرمستقیم شپش، روشی غیرمعمول است و می‌تواند از طریق لباس‌هایی که در کنار هم به چوب­‌رختی آویزان شده‌­اند، انجام شود. مانند کلاه یا روسری­‌هایی که به یک قلاب آویزان شده یا در یک کمد مشترک نگهداری می­‌شوند.

درمان شپش

درمان‌های متعددی برای خلاص شدن از شر شپش وجود دارد، مانند:

استفاده از شانه مخصوص شپش، شامپوی مخصوص شپش، سرم موی شپش، لوسیون موی شپش و هم چنین مصرف داروهای تجویز شده از سوی پزشک

در هر حالتی برای رفع و کشتن شپش باید سه کار انجام دهید:

• کشتن شپش
• کشتن و برداشتن تخم ها
• ضد عفونی کردن نواحی درگیر و لباس ها

پیشگیری از بروز شپش

رعایت یک سری نکات و مراقبت‌ها می‌تواند در پیشگیری از بروز شپش موثر باشد مانند:

• به اشتراک نگذاشتن وسایلی مانند برس، شانه، کلاه و شستشوی آنها قبل از استفاده‌ی مشترک
• اطمینان از این که هر یک از اعضای خانواده، بالشت و ملحفه شخصی خود را داشته باشد.
• تمیز و ضد عفونی کردن کلیه وسایلی که فرد مبتلا به شپش از آن‌ها استفاده کرده است.

خانواده‌هایی که یکی از اعضا درگیر شپش می‌شود، بیشتر در معرض خواهند بود، پس بقیه‌ی اعضای خانواده باید نسبت به علائم هوشیار باشند و پوست سر خود را همواره بررسی کنند. به علاوه این که:

• تمام شانه‌ها و برس‌ها باید عوض شوند
• لباس‌ها، ملحفه‌ها و روبالشتی‌ها باید قبل از استفاده مجدد، تمیز شسته شوند

در خصوص داروهای شپش باید بگوییم که این داروها باعث از بین رفتن خارش می‌شوند اما در از بین بردن ریشه‌ی شپش موثر نیستند.